HET 4DAAGSEGEVOEL
De geschiedenis van
de Via Gladiola
De St. Annastraat, een van de beroemdste straten in Nijmegen, is vernoemd naar een in 1598 afgebroken kapel die was gewijd aan de heilige Anna. Maar één dag in het jaar wordt de St. Annastraat omgedoopt tot de Via Gladiola, waar zich op de slotdag van de 4Daagse een heuse triomftocht afspeelt. Want dan worden duizenden wandelaars binnengehaald als helden. Met honderden stoelen, banken en tribunes langs de route gaat de kilometers lange Via Gladiola in één rechte lijn naar Keizer Karelplein, waar de Sint Stevenstoren uit 1274 op de achtergrond prijkt.
Maar waar komt nu de naam Via Gladiola vandaan?
De gladiool was in het klassieke Rome een symbool van de overwinning. De naam gladiool komt van het Latijnse ‘gladius’ of het verkleinwoord ‘gladiolus’, dat zwaard betekent. De gladiool wordt ook wel zwaardlelie genoemd, omdat de bladen van de gladiool de vorm hebben van een zwaard: scherp en spits toelopend.
Volgens de overlevering dateert de uitdrukking ‘Dood of de gladiolen’ uit de Romeinse tijd. In de arena’s streden gladiatoren op leven en dood om het publiek te vermaken. De verliezer liet het leven, de winnaar werd naar het schijnt bedolven onder toegeworpen gladiolen.
De gladiool is inmiddels een traditie die past bij de oudste stad van ons land, Noviomagus (Nijmegen). Naast de cultuurhistorische band is de zwaardbloem ook economisch aan de 4Daagse verbonden. De bloem wordt vooral in de zomermaanden gerooid. In 1983 is er zelfs voor het eerst een officiële 4Daagsegladiool gekweekt. Als de weersomstandigheden goed zijn, bloeit deze unieke versie in de derde week van juli.
Op foto’s van de intocht in de jaren dertig is te zien dat de gladiool al veelvuldig werd meegedragen. Inmiddels bepalen al die wandelaars met één of meer gladiolen in de hand of de armen het beeld van de intocht, het laatste stukje van de 4Daagse, waardoor dit gedeelte werd omgedoopt tot de Via Gladiola.
Inhalers
De Via Gladiola is aan beide zijden voorzien van ventwegen. De route naar de finish beslaat een afstand van 3,5 kilometer met rijen toeschouwers. Mensen hangen uit de ramen of organiseren feestjes op terrassen en balkons van herenhuizen en kantoren. Er is een dynamische wisselwerking tussen wandelaars en mensen langs te kant, die ook wel ‘inhalers’ worden genoemd. De sfeer is gemoedelijk, feestelijk en positief, en iedereen krijgt applaus. Aan het einde van de Via Gladiola bevinden zich de tribunes vanwaar er televisiebeelden het hele land in gaan. Daar gaan de wandelaars rechtsaf voor de laatste meters naar de Wedren en het welverdiende 4Daagsekruis.
De Via Gladiola: een onvergetelijke belevenis, waar de meesten ondanks de vermoeidheid en pijn het besluit nemen om er volgend jaar weer bij te zijn.
